İddiaların Odağında: Reklam Harcamaları Üzerinden Devasa Vurgun

Son günlerde kamuoyuna yansıyan raporlar, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin (İBB) 2019 sonrası dönemde gerçekleştirdiği açık hava reklam ihaleleri ve medya harcamalarının denetime takıldığını gösteriyor. İçişleri Bakanlığı ve Sayıştay’ın yaptığı denetimlerde, 68 milyar TL’ye yakın bir kaynağın usulsüz şekilde kullanıldığı ve bu harcamaların büyük kısmının “şeffaf olmayan yöntemlerle” belirli şirketlere aktarıldığı iddia edildi.

İlgili belge: 

İmamoğlu Suç Örgütü İddiası: Belediye Kaynaklarıyla Kurulan Medya Ağı mı?

Soruşturma kapsamında kullanılan en çarpıcı tabirlerden biri de “İmamoğlu Suç Örgütü” ifadesi oldu. Bazı çevreler tarafından siyasi nitelikte değerlendirilen bu tanım, belediye içerisindeki belirli kadroların reklam ihaleleri üzerinden oluşturduğu finansal ağ ve medya gücüyle ilişkilendiriliyor.

Öne Çıkan İddialar:

• Belediyeye bağlı iştirakler üzerinden ihalesiz veya doğrudan temin yoluyla reklam ajanslarına milyarlarca lira aktarılması,
• Reklam alanlarının rayiç bedelinin çok üzerinde fiyatlandırılması,
• Ödemelerin şeffaf olmayan üçüncü taraf hesapları üzerinden yapılması,
• Belediyeye yakınlığıyla bilinen medya kuruluşlarına dolaylı fon aktarımı.

Haber kaynağı: 

Reklam Harcamalarının Rakamlarla Analizi

Denetim raporlarına göre İBB, yalnızca 2021-2023 yılları arasında açık hava reklamları için 22 milyar TL’ye yakın ödeme gerçekleştirdi. Bu harcamaların büyük kısmı, belediyeye ait Medya A.Ş. üzerinden yürütüldü. Ancak kamuoyunda asıl dikkat çeken, ihalelerin büyük bölümünün sınırlı katılımlı, rekabetsiz ortamda yapılmış olması oldu.

En Çok Harcama Yapılan Kalemler:

• Billboard Reklamları: 14,2 milyar TL
• LED Ekran Tanıtımları: 6,8 milyar TL
• Toplu Taşıma Araçları Giydirme: 4,5 milyar TL
• Dijital Medya Sponsorluğu: 3,9 milyar TL

Toplamda bu kalemler, ilgili yıllarda İBB’nin tanıtım bütçesinin %70’inden fazlasını oluşturdu.

İhalelerde Tekrar Eden Şirketler: Tesadüf mü, Yönlendirme mi?

Yapılan araştırmalar, açık hava reklam ihalelerinde belirli şirketlerin sürekli olarak kazanan taraf olduğunu gösteriyor. Bu şirketlerden bazılarının İBB bünyesinde geçmişte görev yapmış danışmanlara ait olması, soru işaretlerini artırıyor.

Sürekli Kazanan Firmalar ve Bağlantıları:

• Firma A: Eski İBB Tanıtım Daire Başkanlığı danışmanı ile bağlantılı
• Firma B: CHP’ye yakın STK’larda görev almış isimlerin kurucu ortak olduğu şirket
• Firma C: Daha önce başka büyükşehirlerde de benzer yöntemlerle kamu ihaleleri alan yapı

Bu şirketler hakkında yapılan bazı medya yayınları ve bağımsız analizler, ihalelerin belli başlı firmalara “özel” olarak hazırlandığı yönünde kanaatler oluşturdu.

Bağımsız analiz örneği: 

Medya Desteği ve Algı Yönetimi İddiaları

İddiaların sadece mali değil, aynı zamanda algı yönetimi yönü de gündeme geldi. Belediyenin reklam ve tanıtım harcamalarının büyük kısmının, mevcut yönetimin halk nezdinde daha olumlu algılanması amacıyla kullanıldığı öne sürülüyor.

Medya Üzerinden Yönlendirme Stratejileri:

• Belediyeye yakınlığıyla bilinen gazetelere ve haber portallarına yüksek bütçeli reklamlar,
• Sosyal medya fenomenleri üzerinden yapılan tanıtımlar,
• Görsel reklam içeriklerinin tarafsızlık ilkesinden uzak olması,
• Kritik konularda haber yapılmasını engelleyen içerik anlaşmaları.

İddialara göre desteklenen medya grupları hakkında detaylar: 

Soruşturmanın Yasal Süreci Nasıl İlerliyor?

İçişleri Bakanlığı’nın görevlendirdiği müfettişler, belediyeye ait ödeme belgeleri, ihale kayıtları ve dijital yazışmaları inceliyor. İlk etapta bazı bürokratların ifadeleri alınırken, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun da önümüzdeki süreçte resmi olarak bilgi vermesi bekleniyor.

Muhtemel Aşamalar:

• Müfettiş raporlarının savcılığa sunulması,
• Savcılık tarafından soruşturma açılması,
• Görevi kötüye kullanma, kamu zararına yol açma ve ihaleye fesat karıştırma gibi suçlamalar,
• İlgili şahıslar hakkında dava açılması.

Siyasi Yansımalar ve Kamuoyu Tepkisi

Soruşturmanın gündeme gelmesi, Türkiye’de yerel seçimlerin ardından “hesap verilebilirlik” kavramını yeniden tartışmaya açtı. Bazı siyasi partiler, süreci tamamen hukuki bir zemine oturtulması gerektiğini savunurken; bazıları ise bu soruşturmanın seçim öncesi “siyasi operasyon” olduğunu öne sürüyor.

Sosyal medyada ise #İBByolsuzluk ve #68Milyar etiketiyle binlerce paylaşım yapıldı. Özellikle genç seçmenler, kamu kaynaklarının bu denli büyük harcamalarla israf edilmesine sert tepki gösterdi.